Ένα ταξίδι στις απαρχές του Χρόνου μέσα από τους μύθους του Πόντου.

Σάββατο 21 Απριλίου 2012

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ. Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΣΤΟΝ ΚΑΥΚΑΣΟ.



(Ο "ροκ" Προμηθέας του Γιαν Φαμπρ)



Πατέρας  του ο Τιτάνας Ιαπετός και μάνα του η Ωκεανίδα Ασία (Κλυμένη), αδέλφια του  ο Επιμηθέας, ο Άτλαντας και ο Μενοίτιος κατά μία εκδοχή, ενώ κατά μία άλλη -αυτή που παρουσιάζεται στον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου - ο Προμηθέας ήταν γιος της Γαίας-Θέτιδας. 


Ο ίδιος από το γάμο του με την Κελαινώ ή την Κλυμένη απέκτησε τον Δευκαλίωνα, το Λύκο και το Χιμαιρέα.

Το πρόσωπο του συνδέεται με πολλούς και ενδιαφέροντες, ειδικά ως προς την ερμηνεία τους, μύθους του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου.

Από τα χέρια τού δημιουργήθηκε το πρώτο τέλειο πλάσμα που οι Ολύμπιοι θαύμασαν, μετέτρεψαν σε αθάνατο και τοποθέτησαν στο στερέωμα : τον Φαίνων, τον πλανήτη Δία.

 Μαζί με την Αθηνά παρουσιάζεται ως ο συνδημιουργός των ανθρώπων. Αυτός τους πλάθει και η θεά τους εμφυσεί την ψυχή με τη μορφή πεταλούδας που μπαίνει μέσα τους και τους ζωντανεύει.

Ο γιος του, ο Δευκαλίωνας, είναι ο πρώτος άνθρωπος και ο γιος αυτού ο Έλληνας, ο γενάρχης των Ελλήνων.

Κατά την Τιτανομαχία, αν και Τιτάνας, συντάσσεται με το Δία και τους Ολύμπιους ενάντια στον αδηφάγο Κρόνο που φοβούμενος την απώλεια της παντοδυναμίας του καταβρόχθιζε τα παιδιά του και παιδιά της Γαίας, αναχαιτίζοντας την εξέλιξη των ειδών πάνω στη Γη.

Τα μαντικά του χαρίσματα και οι οδηγίες της μητέρας του τον έκαναν ικανό να προβλέπει το μέλλον των ανθρώπων, των θεών αλλά και το δικό του. Αποκάλυψε στον Δία πως το τέλος του θα έρθει από το γιο που θα γεννηθεί από τη ζεύξη του με τη Θέτιδα. Προέβλεψε πως οι άνθρωποι θα κινδυνεύσουν να αφανιστούν από τον κατακλυσμό που ο Δίας θα εξαπέλυε εναντίον τους. Καθοδήγησε τον Δευκαλίωνα και τον προετοίμασε να αντιμετωπίσει την οργή του θεού και έτσι να σωθεί το ανθρώπινο γένος και να ξαναξεκινησει η παρουσία του στη γη.



                                                     (Ο «Προμηθέας» του Τερζόπουλου)

Ενεργούσε πάντοτε προς όφελος των δημιουργημάτων του που έβλεπε να υποφέρουν από το θεϊκό ζυγό: Κατά τη διάρκεια μιας επίσημης θυσίας, ο Προμηθέας, χώρισε ένα βόδι σε δυο μέρη. Στο ένα μερίδιο έβαλε το δέρμα, τη σάρκα και τα εντόσθια σκεπασμένα με την κοιλιά του ζώου και στο άλλο έβαλε τα κόκαλα, από τα οποία είχε αφαιρέσει το κρέας, και τα είχε σκεπάσει με το λευκό λίπος. Έπειτα είπε στο Δία να διαλέξει το μερίδιο που θα αντιστοιχούσε στους θεούς, το υπόλοιπο προοριζόταν για τους ανθρώπους. Ο Δίας διάλεξε το λίπος κι όταν διαπίστωσε ότι το μερίδιο αυτό το αποτελούσαν μόνο κόκαλα θύμωσε και με τον Προμηθέα και με τους ανθρώπους κι αποφάσισε να μην τους ξαναστείλει ποτέ πια τη φωτιά.

Ο Προμηθέας γνώριζε τη δύναμη της φωτιάς. Γνώριζε και το όφελος που θα είχαν οι άνθρωποι από αυτήν. Με τη φωτιά ο άνθρωπος θα έβγαινε από τις σπηλιές, θα άρχιζε να καλλιεργεί τη γη, να φτιάχνει εργαλεία και θα όδευε για να συναντήσει το πεπρωμένο του. Ήταν ζωτικό στοιχείο στην εξελικτική του πορεία. Αποφάσισε λοιπόν να την κλέψει από τους Θεούς και να τη δωρίσει στα δημιουργήματα του. Οι σπίθες που έκλεψε από το άρμα του Ήλιου φώτισαν και ζέσταναν τους πρώτους ανθρώπους και επενέργησαν στο κορμί, την ψυχή αλλά και το μυαλό τους το οποίο ο Προμηθέας φρόντισε να καλλιεργήσει με γνώσεις αρχιτεκτονικής, μαθηματικών, αστρονομίας, μεταλλουργίας, ναυσιπλοΐας, ιατρικής, παρασκευής φαρμάκων.

Η οργή του Δία απέναντι στον Προμηθέα ήταν μεγάλη. Στόχος του ο αφανισμός του ευεργέτη των ανθρώπων. Για να εξυπηρετήσει το σκοπό του  στέλνει την πρώτη γυναίκα για να τον ξεγελάσει: την Πανδώρα. Την Πανδώρα την δημιούργησε ο Ήφαιστος και την έραναν με μύριες χάρες και ομορφιές όλοι οι θεοί. Στο ταξίδι της έδωσαν ένα πιθάρι που ποτέ δεν έπρεπε να ανοιχτεί γιατί μύρια κακά θα έβγαιναν από μέσα του και θα ρήμαζαν την ανθρωπότητα. Ο Προμηθέας προειδοποιημένος από τη μητέρα του δεν υποκύπτει στη γοητεία της Πανδώρας, κάτι που όμως δεν μπόρεσε να αποφύγει ο αδελφός του Επιμηθέας.  Η Πανδώρα γίνεται γυναίκα του και το πιθάρι  ανοίγει.....Το κακό κατακλύζει τον κόσμο αλλά το τελευταίο στοιχειό το προλαβαίνει η Πανδώρα και το φυλακίζει να μην ξεφύγει και της χαθεί. Έτσι η Ελπίδα έμεινε πίσω για να δίνει δύναμη στον άνθρωπο να ξανα-ξεκινάει την πορεία του προς τα εμπρός.


(Ο «Προμηθέας» του Τερζόπουλου, στη εκδοχή που παρουσιάστηκε στο αρχαίο θέατρο Σικυώνας.)

Η αποτυχία των σχεδίων του, όργισε περισσότερο το Δία. Αποφάσισε να υποβάλλει τον Προμηθέα σε διαρκές μαρτύριο αφού δεν μπορούσε να τον σκοτώσει. Με τη βοήθεια του Κράτους και της Βίας δένεται ο Προμηθέας στον Καύκασο (με τέτοιους ξεκάθαρους συμβολισμούς δεν είναι να απορεί κανείς που ο Προμηθέας Δεσμώτης του Αισχύλου βρέθηκε κάτω από το νεκρικό προσκέφαλο ενός σύγχρονου αρνητή της εξουσίας: του Καρλ Μαρξ) . Κατά μία άλλη εκδοχή είναι ο Ήφαιστος που τον αλυσοδένει και που συμμερίζεται το δράμα του. Κάθε πρωί, ο αετός γιος της Εχίδνας και του Τυφώνα του τρώει το συκώτι. Το βράδυ αυτό αναπλάθεται και κάθε επόμενο πρωί έρχεται ο ίδιος πόνος και το ίδιο φριχτό βασανιστήριο. Αυτό κρατάει από 30 έως 30000 χρόνια, μέχρι τη στιγμή που ο Ηρακλής φτάνει στον Καύκασο και ελευθερώνει τον πολύπαθο Τιτάνα. Ο μύθος λέει πως ο Δίας για να μην αλλάξει ποτέ γνώμη και ελευθερώσει τον Τιτάνα, ορκίστηκε στα «μαύρα της Στυγός νερά» να μην σπάσουν ποτέ οι αλυσίδες που τον κρατούσαν δεμένο στον βράχο. Η χαρά του όμως για τον άθλο του γιου του τον έκανε να θέλει την ελευθερία του Προμηθέα. Υπέδειξε τότε να φτιαχτεί από τον Τιτάνα ένα συμβολικό δαχτυλίδι από το ατσάλι των αλυσίδων του και από τον βράχο που  πάνω του ήταν δεμένος και το δαχτυλίδι αυτό να το φοράει πάντα σαν σύμβολο των δεσμών του. Στη συνέχεια οι άνθρωποι άρχισαν να φορούν κι αυτοί δαχτυλίδια ως ελάχιστο φόρο τιμής στο πρόσωπο του Προμηθέα και στα όσα υπέφερε γι αυτούς.

Ο Προμηθέας έγινε αθάνατος παίρνοντας τη θέση του Κενταύρου Χείρωνα  που τραυματισμένος δεν άντεχε τους πόνους και ήθελε να πεθάνει.

για τη συγγραφή: Thalassa-Karadeniz

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου